Resultaten publieksonderzoeken

2023 - Hoe nieuwsgierig ben jij?

Mensen die nieuwsgierig zijn, onthouden vergaarde informatie beter. Nieuwsgierigheid gaat niet alleen over kennis, maar ook over nieuwe ervaringen, zoals het kijken naar mooie beelden. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek ‘Hoe nieuwsgierig ben jij?’, uitgevoerd door onderzoekers aan drie universiteiten, onder leiding van Maartje Raijmakers, hoogleraar Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam en het NEMO Science Museum, en Maien Sachisthal, onderzoeker in Sociale Psychologie aan de UvA. Het onderzoek werd 2023 gestart tijdens Weekend van de Wetenschap en onderzocht nieuwsgierigheid: het menselijke verlangen naar nieuwe kennis én nieuwe ervaringen.

Uit het onderzoek, waaraan bijna 4000 Nederlanders van verschillende leeftijden deelnamen, blijkt dat nieuwsgierigheid zich op uiteenlopende manieren manifesteert. Naast het verlangen om te leren, kwam ook een sterke behoefte om te beleven naar voren. Sommige mensen verdiepen zich graag om meer te begrijpen, terwijl anderen juist op zoek zijn naar nieuwe zintuiglijke ervaringen, zonder per se alles te willen doorgronden.

Bekijk hier de resultaten van het onderzoek.

2022 - Laat me niet lachen

Wat is de rol van humor bij communicatie op dagelijks niveau? Dat was het onderwerp van het onderzoek ‘Laat me niet lachen!’ dat tijdens Weekend van de Wetenschap 2022 is gestart. Het onderzoek werd uitgevoerd door Madelijn Strick van de Universiteit Utrecht in samenwerking met Het Klokhuis.

Voor het onderzoek ‘Laat me niet lachen!’ bekeken deelnemers een aantal fragmenten van het televisieprogramma Het Klokhuis. Sommige mensen keken naar een fragment met alleen feitelijke informatie, zonder grappige sketch, terwijl anderen een fragment zagen waarin een grappige sketch werd afgewisseld met de informatie. Na het zien van de fragmenten beantwoordden de deelnemers een aantal vragen. “Met die vragen probeerden we allerlei dingen te achterhalen, zoals: hoe grappig vinden kijkers van verschillende leeftijden de Klokhuis-sketches? Welke grappen zorgen voor veel kijkplezier en helpt humor om de inhoud van het programma beter te begrijpen?”, aldus onderzoeker Madelijn Strick.

Het onderzoek heeft bevestigd dat humoristische sketches helpen om informatie op een prettigere manier over te brengen naar de ontvanger. Bekijk hier de resultaten van het onderzoek.

2021 – Wat groeit er bij jou op de stoep?

Stoepplantjes krijgen maar weinig aandacht van ons. We lopen ze letterlijk straal voorbij en zien ze als onkruid. Maar ze kunnen ons juist helpen. Stoepplantjes koelen de stad, ze zorgen dat het water sneller wegloopt als het hard regent en ze vangen fijnstof. Plus, een groene omgeving is goed voor ons brein. En, planten zijn natuurlijk ook ontzettend belangrijk voor alle insecten en dieren in de stad.

Onderzoekster Nienke Beets van de Universiteit Leiden en Hortus Leiden wilde van zoveel mogelijk Nederlanders weten welke planten er bij ze op de stoep groeien. En dat is gelukt: “Het is heel uniek dat we met burgers zoveel zeldzame planten hebben gevonden in onze Nederlandse steden. Dat is meer dan verwacht en erg goed nieuws voor de biodiversiteit van onze stadsnatuur. Planten hebben een belangrijke waarde voor mens en dier en vervagen de grenzen tussen natuur en stad. Ze zijn essentieel voor ons en onze stadsnatuur.”

Bekijk hier de resultaten van het onderzoek.

2019 - Maak dat de kat wijs

Lachen als een boer met kiespijn of slagen met vlag en wimpel. Voor veel kinderen zijn dit bekende uitdrukkingen. Maar iemand op z’n vestje spuwen? Die is een stuk minder bekend. Welke uitdrukkingen kennen Nederlanders eigenlijk nog tegenwoordig? Die vraag stond centraal in het Weekend van de Wetenschap Publieksonderzoek 2019 – 2021, met de toepasselijke titel ‘Maak dat de kat wijs’!

Taalonderzoekers Simone Sprenger en Jacolien van Rij van de Rijksuniversiteit Groningen voerde dit onderzoek uit. In eerder onderzoek zagen ze al dat oudere mensen meer uitdrukkingen kennen dan jonge mensen. Nu waren ze  benieuwd naar verschillen in leeftijd, maar ook per regio.

2018 - 'Jouw buurt - Jouw data'

Onze wereld wordt steeds meer gestuurd door digitale technologieën en grote datastromen. Vaak weten we weinig van deze ontwikkeling, hoewel dit bijvoorbeeld invloed heeft op onze privacy. Weet jij bijvoorbeeld wanneer je persoonlijke gegevens afgeeft? En waarvoor deze gegevens worden gebruikt? En wat vind je daar eigenlijk van? Het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities wil deze vragen beantwoorden met het landelijke publieksonderzoek van Weekend van de Wetenschap.

Omdat het belangrijk is om Nederlanders met deze ontwikkelingen te confronteren en ze hier over te informeren, hebben de onderzoekers de online game ‘Jouw buurt, jouw data’ ontwikkeld. Met deze game willen ze in kaart brengen hoe Nederlanders zich verhouden tegenover het delen van persoonlijke gegevens in hun leefomgeving.

Bekijk hier de resultaten van het onderzoek.

2017 - Navigeren kun je leren!

Iedere dag doen we het: het vinden van de weg. Naar ons werk of school, of gewoon naar de badkamer. Meestal gaat het goed, maar af en toe verdwalen we, weten we niet meer goed te navigeren en raken we de weg kwijt.

Maar hoe doen we dat eigenlijk, navigeren?

Dit hebben wij onderzocht tijdens het publieksonderzoek van het Weekend van de Wetenschap in 2018. We hebben gemeten hoe goed men de weg kan vinden en hoe mensen daarin verschillen. Klopt het dat mannen beter kunnen kaartlezen? En als je ouder wordt, verlies je dan het overzicht?

Het verzamelen van gegevens voor dit onderzoek is reeds afgerond. Toch kun je de test nog steeds uitvoeren om jouw eigen navigatievaardigheden te bekijken. De test begint met een paar vragen. Daarna laten we je een video zien van een verkenningstocht naar een nieuw ontdekte planeet. Na de video stellen we je een paar vragen. We willen weten hoe goed jij deze tocht hebt onthouden en hoe je dat doet. Op basis van je prestatie krijg je een persoonlijk navigatieprofiel, met tips over hoe je (nog) beter de weg kunt vinden, want navigeren kun je leren.

Bekijk hier de resultaten van het onderzoek.

2016 - Zie ik spoken?

Is hallucineren een kwestie van razendsnel waarnemen? Je denkt iemand te zien langslopen, maar het blijkt een tak die in de wind waait. Of je meent dat er iemand je naam noemt, maar er is helemaal niemand in de buurt. Hoe kan dat nou? Heeft je snelheid van waarnemen hiermee te maken? Je neemt waar met je zintuigen: ogen, oren, huid, neus en mond, maar vooral ook met je hersenen. Betekent razendsnel waarnemen een grotere kans op een vergissing van je brein, oftewel: een hallucinatie?

Resultaten In oktober 2016 lanceerden we samen met het UMC Utrecht Hersencentrum het wetenschappelijk onderzoek naar hallucinaties Zie ik spoken? In totaal hebben 10.867 mensen in de leeftijd van 5 tot 93 jaar meegedaan aan het onderzoek. De eerste resultaten van het onderzoek zijn nu bekend, en bevestigen de vermoedens van de onderzoekers dat een hallucinatie een kwestie is van een snelle waarneming. De resultaten vind je hier. Daarnaast is er ook een paper geschreven over het onderzoek door Janna de Boer.

2015 - Zicht op licht

Veel mensen hebben ’s nachts moeite om te zien en om in het donker goed te functioneren. Dit geldt niet alleen voor ouderen of mensen met een oogziekte; zo vermijdt een derde van de gezonde mensen in Nederland autorijden in het donker en heeft meer dan de helft moeite met wandelen en fietsen op niet verlichte buitenwegen. Daarom onderzoeken wetenschappers van het UMCG in samenwerking met het Weekend van de Wetenschap hoe het gesteld is met de hoeveelheid licht op straat en de ervaring hiervan door het grote publiek.

Resultaten Met de gegevens van de ruim 5000 metingen hebben de onderzoekers, onder leiding van UMCG-onderzoeker Ronald Bierings, in 2015 nachtelijk Nederland in kaart gebracht. Meer over deze gegevens vind je hier.

2014 - Zijn linkshandigen creatiever?

In alle menselijke populaties is er altijd een minderheid die linkshandig is. Er wordt vaak aangenomen dat dit verschil in handvoorkeur ook andere eigenschappen weerspiegelt maar welke zijn dat dan? De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) heeft in samenwerking met het Weekend van de Wetenschap mythes en aannames over links- en rechtshandigen onderzocht. Linkshandigen zouden meer gezondheidsproblemen hebben (waardoor zij in de loop van de evolutie de minderheid zijn geworden), maar creatiever en beter in gevechten zijn (waardoor linkshandigheid in de loop van de evolutie toch is blijven bestaan).

Resultaten In 2014 trok het onderzoek van de RUG naar de mythes rondom links- en rechtshandigheid ruim 30.000 deelnemers van 5 tot 95 jaar. De verrassende uitkomst: deze mythes worden níét bevestigd. Het onderzoek levert daarbij een aantal nieuwe inzichten op. Deze vind je hier.