Nederlanders kiezen andere kleuren voor strandvlaggen
Hoe vinden Nederlanders dat de waarschuwingsvlaggen bij de zee eruit moeten zien? Onderzoek laat zien dat mensen duidelijke voorkeuren hebben voor bepaalde pictogrammen, kadervormen en kleuren. Opvallend is dat deelnemers voor vier van de vijf waarschuwingsvlaggen kozen voor andere kleuren dan de internationale standaard. Dit is een van de belangrijkste resultaten uit het publieksonderzoek Hoe zeg jij iets met …, naar associaties tussen beeldtaal en de betekenissen van vijf vlaggen die worden gebruikt aan de Nederlandse kust. Het onderzoek is uitgevoerd door drs. Fenne Roefs (Mijksenaar Lab / Vrije Universiteit Amsterdam), onder begeleiding van prof. dr. Chris Olivers en dr. Joshua Snell, in het kader van het jaarlijkse publieksonderzoek van Weekend van de Wetenschap.
Nederlander kiest anders dan de standaard
Voor het onderzoek hebben 2.352 deelnemers online zelf vlaggen ontworpen voor vijf verschillende betekenissen, door het combineren van drie beeldtaalelementen: kleur, pictogram en kadervorm. Voor elk element waren steeds acht opties beschikbaar – in totaal waren er dus 512 unieke ontwerpen per vlag mogelijk.
De resultaten laten zien dat mensen vaak andere kleuren kiezen dan de standaard. Oranje kreeg de voorkeur boven geel (Pas op met zwemmen! Gevaarlijk), rood boven paars (Pas op! Gevaarlijke zeedieren/verontreinigd zwemwater) en oranje (Geen drijfmiddelen), en groen boven de rood-gele combinatie (Lifeguards houden toezicht). Alleen bij de boodschap ‘Niet zwemmen! Heel gevaarlijk’ kwam de gekozen kleur (rood) overeen met de internationale standaard. “Ons onderzoek laat zien dat de kleuren van de meeste huidige vlaggen anders zijn dan wat Nederlanders verwachten,” zegt drs. Fenne Roefs, “de standaardkleuren zijn dus niet intuïtief”.
Daarnaast laten de resultaten zien dat bepaalde beeld-associaties al bij kinderen ontstaan en op latere leeftijd versterkt worden. Volgens de onderzoekers hangt dit samen met het feit dat beeldtaal, net als andere vormen van taal, aangeleerd moet worden.
Waarschuwingsvlaggen en veiligheid
Waarschuwingsvlaggen spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van ongelukken in en rond open water. Ze geven aan of het veilig is om te zwemmen en hoe ver je het water in kunt gaan. De vlaggen werken echter alleen als mensen ze zien én begrijpen wat ze betekenen. Eerder onderzoek liet al zien dat veel vlaggen slecht begrepen worden en niet altijd leiden tot het juiste, veilige gedrag.
Met dit onderzoek draagt Nederland bij aan een internationale, evidence-based dialoog over het ontwerp van waarschuwingsvlaggen, met als doel de veiligheid van bezoekers van open water locaties wereldwijd te vergroten. Het aanpassen van de kleuren van de internationale standaard is complex: de standaard wordt in meer dan 100 landen gebruikt. Een nieuwe standaard zou leiden tot financiële uitdagingen en praktische bezwaren, en bovendien verschillen landen onderling wat betreft de bekendheid met de standaardvlaggen en associaties die mensen hebben bij beeldtaal, zoals kleur.
Daarom kiest Nederland nu voor een praktische stap: het toevoegen van pictogrammen en Engelse teksten aan de bestaande vlaggen. “Pictogrammen en teksten verduidelijken de boodschap van de vlaggen en verhogen de effectiviteit,” aldus Roefs. “Zo vergroten we de veiligheid, terwijl we blijven aansluiten bij het bestaande, internationale systeem.”
